«هنجارگریزی‌ و‌ انواع آن» در کارگاه شعر حوزه هنری بوشهر

به گزارش روابط عمومی حوزه هنری استان بوشهر، دبیر کارگاه آهنگ دیگر نخست با «تعریف‌هنجارگریزی» عنوان کرد: هنجار گریزی یعنی شکستن هنجار منطقی و طبیعی زبان با نگرش هنرمندانه که به موجب آن عناصر زیباشناختی و ادبی سخن، مجال ظهور و بروز پیدا کند.

غلامرضا‌ابراهیمی با اشاره به پیشینه‌ هنجارگریزی گفت: فراهنجاری یا هنجار گریزی ز زبان، اصطلاحی ست که «لیچ» زبان‌شناس انگلیسی آن را برای ترفندهایی به کار برد که موجب برجستگی کلام شاعر می‌شوند و زبان شعر را از سطح زبان معیار و آشنا فراتر می‌برند.

ایشان با اشاره به اهمیت هنجار گریزی افزود: هنگامی که شاعر با شکستن معیارهای زبان روزمره از طریق «وزن، ترکیب‌ها و تعابیر نو، جابجایی ارکان جمله، تغییر آواها و حتی شیوه تقطیع کلمات» زبان را از هنجار روزمره دور کند و گرد و غبار عادت را از کلمه بزداید، به افق روشن «فرا هنجار» دست یافته است.

ابراهیمی با توجه به انواع‌هنجارگریزی افزود: از نظرگاه فرم گرای برجسته انگلیسی لیچ، هنجارگریزی به ۸ دسته «هنجارگریزی واژگانی، نحوی، آوایی، نوشتاری، معنایی، گویشی، سبکی و زمانی» تقسیم می‌شود که هریک نقشی بسزا در زیبایی‌شناختی اثر ادبی دارند.

دبیر کارگاه آهنگ دیگر با اشاره به توجه «نیما» به هنجارگریری افزود: نیما به شکستن هنجارها و قواعد موجود در زبان همت گماشت؛ ایشان در پی دست یافتن به «زبان ویژه‌« ای بود که بیان‌کننده نگاه نو، بازتاب عقاید و نمودار حالات و روحیات تازه‌جویان او باشد..

ابراهیمی خاطرنشان کرد: هنجارگریزی در شعر نیما و پیروان او نظیر اخوان، فروغ، سهراب، شاملو، آتشی و...از جنبه‌های مختلف قابل بررسی است؛ در آثار ایشان ترکیبات جدید واژگانی، نحو گریزی، فراهنجار آوایی، معنایی وارد شده و کلمات و الفاظ اشعارش به افکار عامه مردم بسیار نزدیک است.

در بخش دوم جلسه به نقدوتحلیل غزلی از محمد صالح منصوری از اعضای فعال کارگاه پرداخته شد؛ در این اثر به کشف و شهود شاعرانه، تصویر پردازی، بومی گرایی و تلاش برای ساحت‌های تازه بیانی اشاره شد.

در پایان کارگاه هر یک از شاعران هم استانی «محمد مظفری، سبحان زنگی، بهراد باغبانی نیک، محمد مرادی، محمد امینی، پیمان عباسی و عبدالحسین فلاحی» آخرین اشعار خود را قرائت کردند و در مورد آنان به تحلیل و بررسی نشستند.

در این جلسه پربار حبیب‌سیروسخدادادزهی لحظاتی چند در حوزه تخصصی خود «هایکو» و «ترانه» مطالب زیبایی را ارایه دادند؛ بهنام‌هنری نیز با خوانش زیبای غزلی از حضرت سعدی، حُسن‌ ختام این محفل پربار هنری بود.

گفتنی است کارگاه شعر آهنگ دیگر دوشنبه هرهفته، ساعت 17 در حوزه هنری استان بوشهر میزبان شاعران و شیفتگان گلزار ادب فارسی است.