«روایت و شگردهای آن» در کارگاه شعر حوزه هنری بوشهر بررسی شد

به گزارش روابط عمومی حوزه هنری استان بوشهر، دبیر کارگاه نخست با ریشه‌یابی واژه «روایت»، گفت: روایت واژه‌ای عربی است و پیش از آن که مدلولی علمی- ادبی داشته باشد بر معنایی مادی و حسی دلالت می‌کند. روایت در لغت به معنای حمل آب بوده و «راویه» شتری را گویند که آب حمل می‌کند.

غلامرضا ابراهیمی اضافه کرد: از دیدگاه خلیل بن احمد، کلمۀ «روایت» به معنی حمل کردن استعمال شده، سپس این واژه معنای مجازی یافته و در معنای حمل شعر و خبر به کار رفته است و راوی به کسی می‌گویند که خبر یا سرودۀ شاعر را حمل می‌کند.

ایشان با «تعریفی از روایت» عنوان کرد: روایت، بیان زمان، آهنگ حیات، تجربه‌ی‌ ذهن، زبان وجودی و معنا بخش وقایع است. روایت زمزمه‌ی زندگی و خردمندی و بازتاب اندیشه­‌هایی است که زندگی شده­‌اند و اساسش بر این تفکّر استوار است که هر رویدادی، رویداد دیگر را درپی­‌ دارد.

ابراهیمی اضافه کرد: «روایت، توالی از پیش‌انگاشته‌ شده‌ رخدادهایی است که به طور غیر تصادفی در شعر یا داستان به هم اتّصال یافته­‌ و سبب انسجام و ساختار متن ادبی می‌شود»؛ به عبارت بهتر و روشن‌تر «روایت، محصول پافشاری شاعر بر معنا بخشیدن به زیست‌ جهان‌ شاعرانه است».

ابراهیمی با اشاره به «پیشینه‌ی روایت» خاطرنشان کرد: روایت­‌شناسی، قدمتی بسیار طولانی دارد. روایت با تاریخ بشر آغاز می­‌شود و هیچ زمانی، انسان بدون روایت نبوده­‌ و همه گروه­‌های انسانی روایت­‌های خاص خود رادارند که عموماً ریشه در تخیل‌ شاعرانه دارد.

ایشان تصریح کرد: از دیدگاه بارت، «روایت خود زندگی است». روایت آنگاه زایش پیدا می‌کند که صورت ذهنی، شکل زبانی پیدا کند. درواقع زندگی، روایتی کلی است که با پیوند زدن خرده­‌ روایت­‌ها، تاریخ حیات بشری را رقم می‌زند.

دبیر کارگاه آهنگ دیگر با پرداختن به «کارکرد روایت» افزود: روایت و بیان روایی از یک‌سو زمان تقویمی را درمی­‌نوردد و می­‌کوشد تا کنشی تخیّلی از زبان باشد، که از مرجع روایی خاصی صادرشده­‌ است. کنشی که بارت، انگیزۀ اصلی آن را «آمیختگی و توالی علّیّت» می­‌داند.

وی اضافه کرد: مهم ‌ترین کارکرد روایت آن است که می­‌تواند اجزای پراکنده و گاه ناهمگون را در چارچوبی معنادار و کلّی قرار دهد و با نظام‌بخشی به این اجزا، زمان تقویمی را به زمان هستی­‌شناسانه تبدیل کند.

ابراهیمی در ادامه با اشاره به جایگاه روایت در شعر معاصر خاطرنشان کرد: لحن و بیان روایی یکی از اصلی‌ترین مشخصه‌های شعر «نیما و پیروان او» است. گرایش ذاتی شاعران بر روایت، تأثیر بسزایی بر لحن، محتوا و فرم و ساختار شعر آن‌ها به همراه داشته است.

وی افزود: «نیما یوشیج» با اشعاری چون افسانه، مرغ آمین و آی آدم‌ها، «مهدی اخوان ثالث» در شعرهایی چون کتیبه، قصه شهر سنگستان، مرد و مرکب و آنگاه پس از تندر، «منوچهر آتشی» در شعر ماندگار عبدوی جط و اسب سپید وحشی و «سیاوش کسرایی» در منظومه‌ی حماسی آرش کمانگیر از شناخته‌ترین شاعران روایی در حوزه‌ ادبیات معاصر به شمار می‌روند.

آنان با شگردهایی چون «نقالی، استفاده از عنصر طنز، تکنیک نمایش، فراز و فرود، حرکت در لایه های زبان، وصف دقیق ابژه، زاویه گردانی، گسست روایت و...» به خلق آثاری ماندگار در حوزه شعر روایی دست‌یافته‌اند.

در بخش دوم کارگاه، بعد از معرفی منابع آموزشی، به‌نقد و تحلیل اشعاری تازه از «فرشته تنگستانی، سید محمدعلی حسینی، سجاد ندومی و محمد صالح منصوری» از اعضای فعال کارگاه پرداخته شد.

در پایان نیز شاعران هم استانی «حسن عباسی، محمد مرادی، محمدابراهیمی، مسعود عرب زاده، فرح راورد شیری، باران تمیمی، دریا افکار آزاد و مریم شیخیونی» آخرین سروده‌های خود را در مورد شهدای شاه‌چراغ، عاشورا، وطن، عشق به میهن، بوشهر و خلیج‌فارس و... در قالب غزل، دوبیتی، سپید و... قرائت کردند

لازم به ذکر اینکه کارگاه شعر آهنگ دیگر، دوشنبه هر هفته رأس ساعت ۱۷ واقع در حوزه هنری استان بوشهر میزبان شاعران، نویسندگان و ادب‌‌ دوستان است.