غلامرضا دشتی منش: داستان سیاسنبو‌ روایتی از معمای توسعه در ایران

این استاد کارآفرینی و توسعه افزود: اگر مخاطبی متن را از منظر ادبیات توسعه و اقتصاد سیاسی بخواند، درخواهد یافت که محمدرضا صفدری، خالق توانای این اثر، باظرافت توانسته است، راوی مسائل و مشکلات پیشروی توسعه ایران باشد.
دشتی‌منش یادآور شد: در این اثر، صفدری گاه و بی‌گاه از ریشه‌ها و عوامل نا‌توسعه‌یافتگی نیز سخن می‌گوید و از طریق شخصیت‌های داستانش چون السنو، اکوسیاه، خالو منو و ... پای انتخاب‌ها، کنش‌ها و ترجیحات ایرانیان در برابر مساله توسعه را به داستان می‌کشاند.
این منتقد ادبی بیان نمود: صفدری در داستان کوتاه سیاسنبو، از مشکلات و مسائلی نظیر کار و اشتغال، مهاجرت، نبود نظام قضایی کارآمد، چالش مسکن، ناکارآمدی قوانین، بی‌عدالتی، فقر، فساد، نبود امنیت و ... به‌نحوی‌که گاه مسائل در ساختاری علت و معلولی به هم مرتبط هستند، سخن می‌گوید. وی خاطرنشان کرد: نویسنده سیاسنبو، از عواملی همچون حضور فرنگی‌ها در کشور و وضعیت جغرافیایی و بدی آب‌وهوا به‌عنوان ریشه‌های مشکلات یاد می‌کند، درحالی‌که به رفتارها و خلقیات ایرانیان یا ساختار نهادی و نظام حکمرانی ناکارآمد کمتر اشاره می‌کند.
غلامرضا دشتی منش یادآور شد: در گوشه گوشه داستان، صفدری به انواع انتخاب‌های مردم در مواجهه با نابسامانی‌ها پرداخته است و از گزینه‌هایی مانند مهاجرت، وادادگی در برابر غربی‌ها، پذیرش تحقیر، فریاد با همه ترس‌ها و تردیدهایش، بی‌تفاوتی و گاه مرگ سخن به میان آورده است.
این منتقد با اشاره به اینکه نام نخستین داستان این اثر و نام کتاب، از فردی گرفته‌شده که در چند جمله می‌آید، خبری می‌دهد و می‌رود؛ کسی که حضورش همچون حضور عموم ایرانیان در زندگی بدون اثری آشکار است و تنها آمدن و رفتنی‌ست افزود: با این حال فضای داستان از شخصیت‌های تأثیرگذار خالی نیست، فردی به نام اکو سیاه، در لحظه‌های حساس حاضر است. اکو سیاه فردی در آستانه دوگانه‌هاست، به هیچ سمت و سویی تعلق ندارد. زندگی به او آموخته که درصحنه باشد، انتخاب‌گر باشد و عمل کند. صفدری، اکو سیاه را دوست دارد و فریاد را به اکو سیاه می‌سپارد در حالی که نقش کنش جمعیِ خالی از تردید و ترس در داستان، کم‌رمق است و این فردیت افراد است که گاهی به کار می‌آید.
وی در پایان یادآور شد: داستان سیاسنبو، داستانی است که بارها و بارها باید خوانده شود تا صرف‌نظر از نیت مؤلف، مخاطب بتواند بیشتر و بهتر به احوال توسعه در ایران بیاندیشد.
شایان‌ذکر است؛ بررسی آثار "محمدرضا صفدری "روز چهارشنبه 8 تیرماه 1401 ساعت 17 با حضور علاقه‌مندان داستان در حوزه هنری انقلاب اسلامی استان بوشهر برگزار شد.