دکتربشیر علوی ،نویسنده و پژوهشگر

به مناسبت گرامیداشت هفته دفاع مقدس، مجموعه وبینارهای با موضوع دفاع مقدس در حوزه هنری استان بوشهر برگزار شد.

به گزارش روابط عمومی حوزه هنری استان بوشهر، به همت مسئولین حوزه هنری در هفته دفاع مقدس 4 نشست علمی تحت عنوان مجموعه وبینارهای دفاع مقدس برگزار شد.

در سومین وبینار «شورآفرینی و مقاصد و مؤلفه‌های آن در شعر دفاع مقدس» دکتر بشیر علوی در ابتدا، ادبیات دفاع مقدس را به سه دوره «روزها و ماه‌های آغازین جنگ»، «طول جنگ هشت‌ساله»، «دوران پس از جنگ» که بعد از سال 1368 تقسیم نمود که هر سه دوره جریان‌ها متفاوت است.

این پژوهشگر به مؤلفه‌های ادبیات پایداری «شورآفرینی» پرداخت و گفت: مؤلفه شورآفرینی، اصطلاح دیگر آن رجز است که در کتاب‌ شاهنامه و آثار حماسی خیلی به این رویکرد پرداخته‌شده است.

دکتر بشیر علوی در ادامه مبحث، در رابطه با اینکه چه اتفاقی شورآفرینی در ادبیات دفاع مقدس ایجاد می‌کند سؤال‌های خود را مطرح نمود

1-جایگاه شورآفرینی در ادبیات دفاع مقدس چگونه است؟

2- قاصد و کارکردهای شورآفرینی در شعر دفاع مقدس چیست؟

3- ویژگی‌های سبکی شورآفرینی در شعر دفاع مقدس کدام است؟

4- تفاوت مضمون شورآفرینی در دوره‌های جنگ، پس از جنگ چیست؟

5- اهداف کاربرد شورآفرینی در شعر دفاع مقدس چگونه است؟

علوی به پیشینه رجز و تعریف آن اشاره کرد و یادآور شد: در ادبیات کلاسیک رجز به معنای مفاخره به‌قصد قدرت‌نمایی و تضعیف دشمن هنگام جنگ می‌باشد.

این استاد دانشگاه با اشاره و نمونه‌های همچون ادبیات پیش از اسلام «درخت آسوریک، یادگار زریران، کارنامه، اردشیر بابکان و قسمت‌های از اوستا» بعد از اسلام «شاهنامه، گرشاسب نامه، بانو گشب، بهمن نامه، علی نامه و خاوران نامه»، دوره مشروطیه «در اشعار حماسی و میهنی دوره مشروطه برای مقابله با قاجار و پهلوی» بعد از انقلاب «ادبیات دفاع مقدس» پرداختند.

دکتر بشیر علوی با اشاره به تفاوت شورآفرینی در ادبیات کلاسیک و شعر دفاع مقدس با ذکر نمونه‌هایی در  شاهنامه، بانو گشب، در بهمن نامه، مرز نامه ما، بیژن و منیژه پرداختند و یادآور شدند: در شاهنامه و ادبیات کلاسیک ما « رجز فیزیکی و جسمانی و اول‌شخص مفرد است ولی در ادبیات دفاع مقدس رجز از شهامت مردم کشور ایران  سروده می‌شود.

این پژوهشگر در رابطه با ادبیات دهه 1390 و 1400 اشاره کرد و یادآور شد: اگر بخواهیم ادبیات دفاع مقدس در این دهه‌ها بررسی کنیم، مطمئناً آن شورآفرینی دشمن و ترغیب دشمن نخواهد بود بلکه در رابطه با «اختلاس گر»، «حمله به رانت‌خوار»،« باورهای شهدا» می‌باشد.

این پژوهشگر در رابطه با ذکر نمونه‌های شعری در رابطه با آغاز جنگ «تشویق و ترغیب به نبرد»، «دعوت به مقاومت و ایستادگی در برابر دشمن»، «طرح افتخارات گذشته»، «تغافل غافلان و سرزنش آنان»، «مفاخره»، «تأکید بر آزادگی و ایستادگی تا مرز شهادت» پرداختند.

دکتر بشیر علوی در رابطه با اهداف و مؤلفه‌های شورآفرینی هنگام جنگ ، «تشویق نیروی خودی»، «ارعاب دشمن»، «مفاخره»، «سوگ سروده»، «تأکید بر دفاع از حق وطن»، «دعوت به ادامه راه شهدا» اشاره نمودند.

این پژوهشگر در ادامه با ذکر مضامین شورآفرینی بعد از جنگ «اعتراض به دگرگونی ارزش‌ها و فراموشی آن‌ها»، «تذکر و یادآوری اهداف شهدا»، «سرزنش مفسدان و رانت‌خواران»، «بر حذر داشتن از تجمل‌گرایی» پرداختند.

علوی در بخش پایانی این وبینار، در رابطه با چالش‌های ادبیات پایداری در ایران «بحران مخاطب»، «مداخله دولت»، «عدم رابطه اندام‌وار ادبیات پایداری با بدنه ادبیات کشور» پرداختند.

وی به راه‌حل‌های جامعه در خصوص بحران مخاطب پرداخت و افزود: یکی از گام‌های مؤثر در جذب مخاطب امروز، نوشتن و عرضه آثاری مانند «خط مقدم»، «مربع‌های قرمز»، «خاطره شهید حاج حسین یکتا»، «شطرنج با ماشین قیامت»، «فرنگیس»، «پای که جا ماند»، «دا»، «حسین فرزند غلامحسین زندگینامه شهید یوسف الهی»، «سلام بر ابراهیم»، «هفت روز آخر»، «حمله به اچ 3»، «دختر شینا» بود که تأثیر زیادی برای ترویج کتاب خوانی حوزه دفاع مقدس شد.